Igaciencia - A prol da Ciencia Galega e do Galego na Ciencia

Converxencias Arte e Ciencia 2025: Escher

admin — Wed, 18 Dec 2024 11:30:57 +0000

Converxencias Arte e Ciencia 2025: Escher admin Mér, 12/18/2024 - 11:30

Converxencias Arte e Ciencia: Escher

A exposición "Converxencias, arte e ciencia: Escher", organizada pola Institución Galega de Ciencia (IGACIENCIA) e o Servizo Municipal de Educación do Concello da Coruña, enmárcase dentro do proxecto que se vén desenvolvendo de actividades de difusión da ciencia e da cultura científica na sociedade, especialmente para mostrar as sinerxías e vínculos entre a arte e a ciencia.

Unha exposición interactiva que permite unha aproximación lúdica aos fenómenos científicos coa finalidade de enganchar á xente nova no gusto pola ciencia, ao tempo que se pretende contribuír a:

Fomentar na xente nova unha relación, distinta da habitual, co coñecemento, para propiciar o seu desenvolvemento harmonioso e integral. Romper os límites disciplinares e potenciar a integración da ciencia con outras áreas de coñecemento, propiciar o tratamento STEAM nas aulas (ciencia, tecnoloxía, enxeñería, arte e matemáticas).

Analizar as semellanzas e diferenzas na construción do coñecemento nas artes e na ciencia. Explorar e visualizar conceptos matemáticos a través da arte. Recoñecer o papel das matemáticas, especialmente da xeometría, na base dalgunhas propostas artísticas e na arquitectura contemporáneas.

Aprender a gozar coa beleza da arte e da ciencia; aprender a mirar e interpretar a realidade a través da arte e da ciencia.

Descrición e características da actividade

O núcleo central é a obra de Maurits Cornelis Escher (1898-1972), especialmente a realizada a partir de 1937.

Escher é un dos artistas contemporáneos máis recoñecido e encomiado pola comunidade científica internacional, que considera a súa obra como un símbolo da relación entre a arte e a ciencia.

Unha icona universal apaixonada polo coñecemento que utilizou as matemáticas, a astronomía, a óptica, a cristalografía e a xeometría nas súas creacións artísticas.

Imaxina debuxos con auga que sobe cara arriba, escaleiras que non teñen fin, réptiles que se arrastran formando círculos viciosos entre obxectos dun escritorio, que escapan do papel no que están debuxados para volver aparecer máis tarde, mans que saen dun fragmento de papel e debúxanse a si mesmas... Á maioría dos mortais cústanos imaxinar estas situacións, polo que debuxalas de maneira que sexan cribles antóllasenos farto complicado.

Os mundos paralelos, a metamorfose espazo-tempo, a procura do infinito no plano, as construcións imposibles... iso e máis forma parte do universo de Escher que se mostra e que se ve reflectido nas súas propias verbas:

Debuxar é enganar. O meu traballo é un xogo... Un xogo moi serio. Só quen tenten o absurdo lograrán o imposible…

Elementos que dan soporte á actividade:

-Presentación con animacións que enmarca e expón paso a paso como se chega, a partir duns determinados elementos, á produción final que se mostra nas reproducións da obra de Escher.

-Láminas que permiten admirar as obras mestras de Escher, as máis coñecidas e enigmáticas, que dan conta da súa capacidade de xerar imaxes con impresionantes efectos de ilusións ópticas.

-Obradoiros, conformados por unha serie de postos nos que se manipulan diversos materiais para translucir as ideas que inspiraron ao artista en cada unha das láminas que se elixen como base, ao tempo que se favorece a comprensión e construción dos conceptos matemáticos correspondentes:

• Teselar con polígonos. Xogando co polidrón

• Crear e interpretar mosaicos: descifrando o código, xogando coa xeometría. Xogo da Alhambra, pavimentacións tipo Escher, de Penrose...

• Tramas e ilusións ópticas

• Banda de Möebius

• Construción de caleidociclos. Arte en movemento.

• Elaboración de caixas con mosaicos de Escher

•Actividades de lapis e papel que axudan a “mirar” a obra de arte e a relacionala coas matemáticas.

• Programas informáticos que permiten penetrar no mundo das pavimentacións e grupos de simetría planos, comprendelos e favorecer a creatividade.

- Obras de arte dixital impresas en 3D, que permiten mostrar os vieiros polos que camiña a arte na actualidade. Son obras seleccionadas para a exposición simultánea aos congresos internacionais de Arte e Matemáticas, Bridges.

-A publicación Escher e Matemáticas. Diálogo entre ciencia e arte, en tanto que complemento da exposición, pretende contribuír a un maior aproveitamento e goce da obra de Escher. Será entregado un exemplar a cada grupo participante.

A quen vai dirixido?:

Alumnado de ESO, BACH e FP do Concello da Coruña e de toda Galicia.

Está aberta a inscrición a outros centros educativos de Galicia.

Tamén existe a posibilidade de adaptar a sesión para a Escola de Arte e a Universidade da Coruña.

Prezo / Custo:

Gratuíto.

Lugar:

Desenvolverase no Centro Sociocultural Ágora, A Coruña

Cando:

Dende o 27/01/2025 ata o 31 /01/2025

Visitas e obradoiros para os centros educativos de 2 horas de duración, en horario de 9:15 a 11:15, de 10:50 a 12:50 e de 12:30 a 14:30 h.

Parte expositiva aberta ao público en xeral, en horario de 15 a 21 h.

Contacto:

IGACIENCIA, Inés Ben secretaria@igaciencia.org Servizo Municipal de Educación, Tel.: 981 184 200 ext. 10260

Requisitos:

Preferiblemente grupos de ata 40 estudantes/sesión, que se desdobrarán en 2 grupos de 20 na parte expositiva e de obradoiros.

Organizador:

IGACIENCIA http://www.igaciencia.eu

Programa financiado polo Concello da Coruña

Inscrición:

Realizarase a través do formulario que se atopa ao final desta entrada.

Prazo de inscrición: do 18 de decembro de 2024 ao 22 de xaneiro de 2025.

-Do 18/12/2024, ás 16 h, ata o 12/01/2025, ás 14 h, para os centros do concello da Coruña, un grupo por centro.

-Do 13/01/2025, ás 10 h, ao 19/01/2023, ás 14 h, para os centros educativos doutros concellos, un grupo por centro.

-Do 20/01/2025, ás 10 h, ao 22/01/2025, ás 24 h, se quedan prazas libres, os centros de calquera municipio, poderán inscribir un segundo grupo.

CALENDARIO INSCRICIÓN ARTE E CIENCIA. ESCHER
000	1 grupo centros Concello A Coruña						000	1 grupo centros fóra do Concello Coruña
……	Segundo grupo centros inscritos.						000	Realización da actividade
DECEMBRO 2024								XANEIRO 2025
L	M	Me	X	V	S	D		L	M	Me	X	V	S	D
						1				1	2	3	4	5
2	3	4	5	6	7	8		6	7	8	9	10	11	12
9	10	11	12	13	14	15		13	14	15	16	17	18	19
16	17	18	19	20	21	22		20	21	22	23	24	25	26
23	24	25	26	27	28	29		27	28	29	30	31
30	31

Antes de realizar a inscrición é conveniente que lembres que:

Cómpre mirar antes de cubrir o formulario o CALENDARIO PROVISIONAL, na páxina de resultados da inscrición, que se irá cubrindo paulatinamente. Despois da inscrición débese comprobar se o centro aparece no calendario, pois esa é a confirmación de que a inscrición se realizou con éxito.

Pregamos encarecidamente que os centros da cidade da Coruña ocupen preferentemente o horario da primeira sesión, 9:15 a 11:15.

Mirade a páxina de resultados da inscrición aqui

Taxonomía

Arte e Ciencia

Fotos da entrega de premios de Novos Poliedros 2024 e Vídeos de Astronomía

admin — Thu, 12 Dec 2024 10:37:25 +0000

Fotos da entrega de premios de Novos Poliedros 2024 e Vídeos de Astronomía admin Xov, 12/12/2024 - 10:37

Fotos da conferencia en Lugo de Manuel Andrade Baliño

admin — Thu, 12 Dec 2024 09:59:17 +0000

Fotos da conferencia en Lugo de Manuel Andrade Baliño admin Xov, 12/12/2024 - 09:59

CONCURSO NOVOS POLIEDROS 2024: IES Menéndez Pidal, IES de Meaño e CPI Cabo da Area de Laxe

admin — Thu, 28 Nov 2024 22:29:14 +0000

CONCURSO NOVOS POLIEDROS 2024: IES Menéndez Pidal, IES de Meaño e CPI Cabo da Area de Laxe admin Xov, 11/28/2024 - 22:29

Conferencia sobre "Asteroides e meteoritos: o evento de Traspena" en Lugo o día 5 de decembro de 2024. Cartel de Historia da Astronomía.

admin — Wed, 13 Nov 2024 11:54:19 +0000

Conferencia sobre "Asteroides e meteoritos: o evento de Traspena" en Lugo o día 5 de decembro de 2024. Cartel de Historia da Astronomía. admin Mér, 11/13/2024 - 11:54

Convidamos aos centros educativos que o desexen a acudir á Conferencia

Asteroides e meteoritos: o evento de Traspena

impartida por D. Manuel Andrade Baliño Profesor de Astronomía e Astrofísica no Campus de Lugo, da USC

Data: día 5 de decembro de 2024, ás 12 horas.

Lugar: Salón de Actos da Deputación Provincial de Lugo.

Inscrición: como o aforo está limitado a 160 persoas, para participar debes inscribir un grupo clase no formulario que se engade ao final. Pecharemos a inscrición cando se cubran as prazas.

Co patrocinio da Vicepresidencia Primeira da Deputación Provincial de Lugo e co motivo do Día da Ciencia en Galego 2024

Vaise falar dos asteroides e do potencial risco de impacto contra a Terra de algumas famílias. Em particular, explicaria-lhes o evento de Traspena, produzido por um pequeno asteroide que deu lugar ao meteorito do mesmo nome e que aconteceu mui perto da cidade:

https://www.usc.gal/gl/xornal/novas/investigadores-usc-calculan-traxectoria-atmosferica-orbita-heliocentrica-asteroide-proxenitor-primeiro-meteorito-rexistrado-galicia

Resumo:

Ademais de planetas como a Terra, no sistema solar existem milhares de objetos mais pequenos, denominados asteroides, que também giram em redor do Sol e alguns dos quais têm órbitas que se aproximam perigosamente à do nosso planeta. Conhecemos as caraterísticas e as órbitas dos mais grandes e massivos, mas ainda estamos mui longe de ter um censo completo de aqueles corpos que, com tamanhos de dezenas ou centos de metros, podem supor um potencial e grave risco de impacto para o nosso planeta.

O 18 de janeiro de 2021 um destes objetos, um pequeno asteroide de quase 3 toneladas, chocou contra a atmosfera terrestre a velocidade hipersónica mui perto da cidade de Lugo. A energia liberada ao atravessar a atmosfera produziu uma enorme bola de fogo, que gravaram as câmaras de deteção de bólidos da USC, e um estrondo audível a dezenas de quilómetros de distância que acabou sendo detetado por várias estações sismográficas. O estudo científico deste evento astronómico, realizado fundamentalmente no Campus Terra da USC, permitiu calcular de maneira precisa a trajetória completa deste objeto. Assim, foi possível recuperar o meteorito ao que deu lugar, chamado meteorito de Traspena, o primeiro do que temos constância na Galiza (e que já se pode contemplar no Museu de História Natural da USC), e mesmo determinar a sua órbita arredor do Sol antes do impacto.

O Cartel Xigante de Historia da Astronomía estará colocado no IES Anxel Fole ata o día 22 de novembro. Podedes ver se vos interesa visitando ese centro. Despois pode solicitarse por unha semana polos centros de Lugo que se inscriban nesta entrada.

IES Ánxel Fole-ata 22 de novembro

CPR A Inmaculada- Maristas- ata o 29 de novembro

Colexio Divina Pastora Salesianos Lugo-ata o 5 de decembro

IES Nosa Señora dos Ollos Grandes Xaneiro

Taxonomía

Ciencia en Galego

Fotos, vídeos e prensa do XV Concurso de Robótica e 4º de Drons

admin — Sun, 27 Oct 2024 09:04:38 +0000

Fotos, vídeos e prensa do XV Concurso de Robótica e 4º de Drons admin Dom, 10/27/2024 - 09:04

Gañadores provisionais e definitivos do Concurso de Robótica 2024

admin — Wed, 23 Oct 2024 07:43:49 +0000

Gañadores provisionais e definitivos do Concurso de Robótica 2024 admin Mér, 10/23/2024 - 07:43

Gañadores definitivos do Concurso de Drons 2024

admin — Mon, 21 Oct 2024 20:56:52 +0000

Gañadores definitivos do Concurso de Drons 2024 admin Lun, 10/21/2024 - 20:56

Apuntádevos ás ideas de vídeos e textos de Astronomía

admin — Wed, 09 Oct 2024 22:55:28 +0000

Apuntádevos ás ideas de vídeos e textos de Astronomía admin Mér, 10/09/2024 - 22:55

Que vos parece facer un pequeno vídeo en galego explicando algún dos seguintes exercicios sobre Astronomía?

1. Número de átomos do Sol. Como exemplo unha solución a tedes no vídeo https://www.youtube.com/watch?v=N3XrKKkbdD8 ou no vídeo https://www.youtube.com/watch?v=QTOkXT8CNrI. Escólleo o IES de Meaño.

2. Que pasa se deixas caer un vaso grande de plástico con 2 buratos preto da base, e cheo de auga en 2 casos a)tapando os buratos cos dedos antes de soltar o vaso b)sen tapalos cando se solta. Porqué? CEIP Espedregada, Poio

3. Fai un modelo do péndulo de Foucault sobre un prato xiratorio. Reservado ao IES Menéndez Pidal

4. Explica os epiciclos, o movemento aparente no ceo dos planetas

5. Calcula a distancia á Lúa, despois a distancia ao Sol coma Aristarco e despois o diámetro do Sol. Advertencia: non podedes mirar directamente ao Sol.

6. Deseña un reloxo de Sol

7. Relación entre ángulo e absorción da enerxía radiante

8. Estacións e mediodía do Sol

9. O camiño do Sol a través do ceo. IES de Beade

10. Amencer e Posta do Sol, como cambia a través do ano, nas igrexas da túa parroquia calcula a orientación (ao amencer ou a posta do Sol de que día do ano, usa https://www.suncalc.org/)

11. Eratostenes e a medida do raio da Terra e da súa circunferencia

12. Fai un astrolabio

13. Coma fixo Galileo, demostra que os corpos caen no mesmo tempo independientemente da masa de cada corpo. Por exemplo, deixa caer dous corpos iguais, pero un deles cun paracaídas. IES de Ortigueira

14. Coma Galileo demostra cun plano inclinado que a velocidade final dunha bola depende da inclinación do plano.

15. Fai un telescopio coma o de Galileo.

16. Explica como é que estás feito de materia de estrelas.

17. Fai un globo e, con marcas nel, explica o Bing-Bang. CPI de Castroverde

18. Fai un modelo de pulsar

19. Fai un modelo de fases da Lúa

20. Fai un modelo de efecto invernadoiro con dúas caixas, unha envolta en plástico transparente e dous termómetros. IES PLURILINGÜE TERRA DE TURONIO de GONDOMAR

21. Buscar o norte con compás magnético e sen el (mirando as estrellas, co reloxo, coa sombra…)

22. Localizar unha estrella ou un planeta na bóveda terrestre.

23. Fai un modelo das fases da Lúa.

24. Fai un modelo de eclipse de Sol e outro de eclipse de Lúa.

25. Por que o ceo é azul?

Libres O Planeta 9 CPI de Castro Baxoi, Miño

Se te apuntas, nós aportaremosvos ideas para facer o exercicio, o video, ou escribir o texto. O resultado en vídeo publicarémolo en youtube.com/igaciencia1 ou as solucións escritas nas nosas webs.

Prazo: mes de novembro. En decembro, publicarémolos.

Taxonomía

Ciencia en Galego

Videoconferencias do mes da Ciencia en Galego (novembro 2024)

admin — Tue, 10 Sep 2024 13:59:55 +0000

Videoconferencias do mes da Ciencia en Galego (novembro 2024) admin Mar, 09/10/2024 - 13:59

Iremos poñendo aquí, proximamente, as propostas de relatores e relatoras destas videoconferencias, que se realizarán en novembro de 2024, sobre a temática de Astronomía.

Se queredes inscribir xa ao voso centro, ser dos primeiros en facelo, ou poñer a o voso centro como creador da videoconferencia, ou mesmo realizar unha persoal, podedes ir inscribíndovos para que poidamos poñernos en contacto con vós, e organizar a infraestrutura necesaria para as emisións.

Subscríbete á canle de Igaciencia

Está aberto o prazo de inscrición, que finalizará unha semana antes da data de emisión de cada conferencia. A partir dese momento os enlaces teredes que consultalos aquí, neste lugar.

Augusto Pérez Alberti: https://youtube.com/live/QV7L_HNgJ5s?feature=share

Begoña Vila Costas: https://www.youtube.com/watch?v=pdfUg_A4mjU 1ª parte

Begoña Vila Costas: https://www.youtube.com/live/-xml-_UWnJI 2ª parte

Ana María Ulla: https://youtube.com/live/-MfDKA1T_S4?feature=share

En resumo, nesta ligazón https://www.youtube.com/@igaciencia1/streams

Co patrocinio da Xunta de Galicia.

Relatores e Relatoras:

Begoña Vila Costas, Dra en Astrofísica, Enxeñeira Xefe de Sistemas no centro da NASA GSFC, segundo o Faro de Vigo "A muller que ilumina o Universo " Título “O Universo e a exploración espacial”. Día 19 de novembro ás 12 h.

Un breve resumo: A observación do Universo avanzou moito desde as primeiras observacións co telescopio de Galileo Galilei. Agora sabemos doutras galaxias, outras estrelas e outros planetas arredor delas pero aínda temos un montón que non sabemos: como se formaron as primeiras galaxias e estrelas e como evolucionaron para formar aquela na que vivimos?; como se formou un planeta como o noso e pode haber outro con auga e vida?; que pode ser a materia escura e a enerxía escura? Os novos telescopios espaciais como o James Webb, o Nancy Grace Roman e o Telescopio de Mundos Habitables e outros que exploran o noso Sistema solar buscan os datos que nos poden axudar a atopar as respostas.

Begoña é a James Webb Space Telescope Fine Guidance Sensor Systems Lead e a Nancy Grace Roman Space Telescope Systems Engineer

Augusto Pérez Alberti, Catedrático de Xeografía Física Ad Honorem (USC). Investigador independente. Día 12 de novembro ás 12h.

Título: "O cambiante planeta Terra" Resumo: Escoitando ou lendo os medios de comunicación dá a impresión de que o clima comezou a mudar vai uns anos. Semella que as temperaturas, precipitacións ou os ventos sempre foron os mesmos; que vivíamos nun escenario estático e eterno no que nunca mudaba nada; que cada día chovía uns mm ou non; que a temperatura non pasaba dunha cifra exacta nin que, a consecuencia diso, os ríos e o mar sempre tiñan o mesmo nivel.
Pois non, o clima mudou sempre e seguirá a mudar. Máis alá do que pensen uns ou outros, o clima é cambio, mudanza. Outra cousa é que o impacto humano, moito mais recente que o Planeta Terra, adquirira nos derradeiros séculos un papel fundamental nas mudanzas climáticas; esa é outra historia.
Mais, a cantidade de auga que hai no planeta non mudou; nin temos unha billa pola que entra auga e unha tubaxe pola que saia. Non. A cantidade de auga existente sempre é a mesma: o que muda é o seu estado. Unha vez está convertida en xeo, e os glaciares dominan o planeta; outra en auga líquida e sube o nivel do mar.
Ao longo da charla voume centrar en falar das mudanzas das que temos constancia ao longo do tempo xeolóxico; no Cenozoico, Cuaternario e no Holoceno e das pegadas que se poden ollar hoxe en día en Galicia.

Ana María Ulla Miguel, catedrática de Astrofísica da UVigo, Dia 26 de Novembro ás 12h. "Non hai estrelas sen noite escura"

Resumo: O ceo é a nosa ventá ao universo, e a todo o coñecemento que da súa observación pódese derivar. De día, o Sol permítenos facer astronomía diúrna, e de noite as estrelas, galaxias, planetas e restantes corpos celestes achégannos aos confíns do universo mesmo. Nesta charla repasaremos algúns avances recentes en astronomía e astrofísica, no contexto adverso que a contaminación luminosa supón, tanto para a observación astronómica como para a saúde e o medio ambiente.

A duración de cada conferencia estímase entre 1h mínimo e 1:30 h máximo, dependendo do número de preguntas que fagan os asistentes a través do chat

Taxonomía

Ciencia en Galego

Videoconferencias